Laatst geüpdatet op oktober 9, 2023

Een stichting opheffen is een ingrijpende beslissing die niet lichtvaardig genomen moet worden. Er zijn verschillende redenen waarom een stichting opgeheven kan worden, zoals het bereiken van het doel of het ontbreken van financiële middelen.

Het opheffen van een stichting is een juridisch proces dat aan bepaalde regels en voorwaarden moet voldoen. In dit artikel leggen we uit hoe de opheffing van een stichting in zijn werk, welke kosten daarbij komen kijken en waar je op moet letten.

Wat is het opheffen van een stichting?

Het opheffen van een stichting is het beëindigen van de rechtspersoonlijkheid van de stichting. Dit betekent dat de stichting op zal houden te bestaan en dus geen rechten en plichten meer heeft.

Om een stichting op te heffen, moet het bestuur een besluit nemen tot ontbinding. Dit besluit moet worden vastgelegd in notulen en worden doorgegeven aan de Kamer van Koophandel.

Waarom een stichting opheffen?

Er zijn diverse redenen om een stichting op te heffen. De reden om over te gaan tot ontheffing van een stichting ligt echter niet altijd bij het bestuur van de stichting. Een stichting kan beëindigd worden wanneer:

  • Het doel van de stichting bereikt is;
  • Een bepaald tijdstip of gebeurtenis (dat is opgenomen in de statuten) bereikt is en daarmee tot ontheffing van de stichting leidt;
  • Het bestuur of de algemene vergadering besluit om over te gaan tot ontheffing;
  • De stichting failliet wordt verklaard;
  • De stichting onbereikbare doelen heeft;
  • Er onvoldoende vermogen aanwezig is in de stichting;
  • Een rechter besluit om de stichting te ontheffen;
  • De Kamer van Koophandel (KvK) besluit om de stichting te ontheffen.

Wanneer kan de Kamer van Koophandel besluiten om een stichting te ontbinden?

De Kamer van Koophandel (KvK) kan besluiten om een stichting te ontbinden als deze bepaalde wettelijke verplichtingen niet nakomt. Zo kan de KvK een verzoek tot ontbinding indienen bij de rechtbank in de volgende twee situaties:

  • Er staan een jaar lang geen bestuurders ingeschreven in het Handelsregister of de ingeschreven bestuurders zijn overleden of onbereikbaar.
  • De rechtspersoon is niet of niet meer bereikbaar gebleken op het in het Handelsregister ingeschreven adres, terwijl ook geen opgave tot wijziging van de inschrijving is gedaan.

Mochten er in dergelijke gevallen ook geen stukken zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel, dan kan de KvK overgaan tot een verzoek aan de rechtbank om de stichting op te heffen. Er is dan sprake van een ‘lege stichting’.

Wanneer kan een rechter besluiten om een stichting te ontbinden?

Een rechter kan besluiten om een stichting te ontbinden in de volgende gevallen:

  • Op verzoek van het bestuur van de stichting, als er een tijdstip of gebeurtenis is die in de statuten is opgenomen en tot ontbinding leidt.
  • Op verzoek van een belanghebbende of het Openbaar Ministerie, als het doel of de werkzaamheden van de stichting in strijd zijn met de openbare orde, het doel van de stichting is bereikt of onbereikbaar zijn geworden, de stichting niet voldoet aan wettelijke verplichtingen, of de stichting geen werkzaamheden meer heeft.
  • Op verzoek van de Kamer van Koophandel, als de stichting geen bestuur of andere betrokkenen heeft en ook geen stukken heeft gedeponeerd.
  • In een strafzaak, als de stichting als rechtspersoon ook betrokken is bij de strafzaak.

Kan een stichting opgeheven worden zonder tussenkomst van een rechter?

Ja, een stichting kan opgeheven worden zonder tussenkomst van een rechter. Dit kan op twee manieren: via een reguliere procedure (liquidatie) of via een versnelde procedure (turboliquidatie). De keuze hangt af van of de stichting nog bezittingen of schulden heeft.

Op welke manieren kan ik een stichting opheffen?

Wanneer je ervoor kiest om een stichting op te heffen, zijn er verschillende manieren waarop je dat kunt doen. Zo kun je de stichting opheffen door middel van een reguliere liquidatie, maar in sommige gevallen ook door middel van een turboliquidatie.

De manier waarop een stichting opgeheven kan worden, hangt af van de situatie van de stichting. Hieronder zullen we de twee manieren voor het opheffen van een stichting behandelen en je vertellen welke voorwaarden er per manier aan verbonden zijn.

Reguliere liquidatie van een stichting

Een reguliere liquidatie van een stichting is, zoals de naam al doet vermoeden, de normale manier om een stichting op te heffen. In geval van een reguliere liquidatie moet er een vereffenaar benoemd worden. Dat is de persoon (of organisatie) die de opheffing afhandelt.

De reguliere liquidatie begint met een besluit tot ontbinding van het bestuur. Echter, regelmatig heeft een stichting ook een Raad van Toezicht (RvT). Indien dit het geval is, zal de RvT eerst in moeten stemmen met de ontbinding van de stichting.

Daarbij komt het vaak voor dat een meerderheid van het bestuur moet instemmen voordat het besluit tot ontbinding genomen mag worden. Dit zal dan tevens zijn opgenomen in de statuten van de stichting.

Het besluit tot ontbinding van de stichting moet worden vastgelegd in notulen en worden doorgegeven aan de Kamer van Koophandel. In het besluit moet ook worden aangegeven wie de vereffenaar is en hoe het resterende vermogen van de stichting wordt verdeeld.

De vereffenaar is vervolgens verantwoordelijk voor het afwikkelen van het vermogen van de stichting. Dit houdt in dat hij of zij de openstaande schulden betaalt, de bezittingen verkoopt, de vorderingen int en het saldo uitkeert overeenkomstig het doel van de stichting, tenzij dit in de statuten anders is bepaald.

Vervolgens moet de vereffenaar de rekening en verantwoording van de stichting opstellen en deponeren bij de Kamer van Koophandel. Deze documenten liggen voor een periode van twee maanden ter inzage bij de Kamer van Koophandel. Alle belanghebbenden hebben in deze periode de tijd om een eventueel bezwaar in te dienen bij de rechtbank.

Turboliquidatie van een stichting

Een turboliquidatie van een stichting is een snelle en eenvoudige manier om een stichting te ontbinden en te beëindigen. Dit kan alleen als de stichting geen baten meer heeft, dat wil zeggen geen bezittingen of schulden.

Is dit het geval, dan zal de stichting direct ophouden te bestaan op het moment van het ontbindingsbesluit. Hiervoor dien je een formulier in te dienen bij de KvK, die de stichting vervolgens zal uitschrijven.

Als de stichting nog wel bezittingen heeft, moet er een reguliere liquidatie plaatsvinden, waarbij een of meer vereffenaars worden benoemd om het vermogen van de stichting af te wikkelen en te verdelen overeenkomstig het doel van de stichting.

Mocht later blijken dat er na het ontbindingsbesluit toch baten aanwezig waren in de stichting, dan kan een schuldenaar een verzoek bij de rechter indienen voor het terugdraaien van de ontbinding. In dat geval dient de vereffening van de stichting vooralsnog plaats te vinden.

Stappenplan voor het opheffen van een stichting

Een stichting opheffen is een ingrijpende beslissing die zorgvuldig moet worden uitgevoerd. Er zijn verschillende stappen die moeten worden genomen om een stichting op een correcte en juridische manier te beëindigen. Hieronder volgt een uitgebreid stappenplan voor het opheffen van een stichting, waarin alle aspecten, uitzonderingen en voorwaarden worden besproken.

Stap 1: Besluit tot ontbinding

De eerste stap voor het opheffen van een stichting is om een besluit tot ontbinding te nemen. Dit kan alleen worden gedaan door het bestuur en indien aanwezig met instemming van de RvT (Raad van Toezicht), afhankelijk van wat er in de statuten staat.

Het besluit moet worden vastgelegd in notulen en worden ondertekend door alle bestuursleden, de voorzitter en de eventueel aanwezige RvT. In het ontbindingsbesluit moet ook worden aangegeven wie de vereffenaar is en hoe het resterende vermogen van de stichting wordt verdeeld, indien aanwezig.

Stap 2: Procedure voor opheffing bepalen

Nadat er een besluit tot ontbinding is genomen, zal bepaald moeten worden welke procedure voor opheffing gevolgd zal gaan worden: een reguliere procedure (liquidatie) of een versnelde procedure (turboliquidatie). De keuze voor een opheffingsprocedure hangt af van of de stichting wel of geen baten heeft, dat wil zeggen bezittingen.

Als de stichting geen baten meer heeft, kan het bestuur kiezen voor een turboliquidatie. Dit is een snelle en eenvoudige manier om de stichting te beëindigen zonder tussenkomst van een notaris.

Wanneer de stichting wel baten heeft, moet het bestuur kiezen voor een reguliere liquidatie. Dit is een langere en complexere procedure waarbij één of meer vereffenaars worden benoemd om het vermogen van de stichting af te wikkelen en te verdelen (vereffenen).

Stap 3: Ontbinding melden bij de KvK

Nu de keuze voor de opheffingsprocedure is gemaakt, is het zaak om de ontbinding te melden bij de Kamer van Koophandel (KvK). Dit moet binnen acht dagen na het ontbindingsbesluit gebeuren.

Het bestuur of de vereffenaar moet hiervoor het formulier ‘Ontbinding vennootschap, rechtspersoon of maatschap’ invullen en ondertekenen. Dit formulier moet samen met een kopie van het ontbindingsbesluit en eventueel een kopie van de statuten online, per post of persoonlijk worden ingediend bij KvK.

Stap 4: Vereffening van de stichting

Als er gekozen is of er gekozen moet worden voor een reguliere liquidatie van de stichting, zal de vierde stap bestaan uit het vereffenen van de stichting. De vereffenaar is in dat geval verantwoordelijk voor het afwikkelen van het vermogen van de stichting. Hij/zij is dan verantwoordelijk voor:

  • Het betalen van openstaande schulden of het treffen van regelingen met schuldeisers;
  • Het verkopen van bezittingen of het overdragen van bezittingen aan andere organisaties met een vergelijkbaar doel;
  • Het innen of afboeken van vorderingen;
  • Het beëindigen van overeenkomsten;
  • Het uitkeren van saldo aan andere organisaties met een vergelijkbaar doel als de stichting, tenzij anders bepaald in de statuten.

Verder moet de vereffenaar rekening houden met eventuele fiscale verplichtingen, zoals het doen van aangifte vennootschapsbelasting, omzetbelasting en loonheffingen.

Stap 5: Liquidatie van de stichting publiekelijk bekendmaken

Bij een reguliere liquidatie van een stichting is de vereffenaar verplicht om de liquidatie publiekelijk bekend te maken. De vereffenaar moet hiervoor een advertentie plaatsen in een landelijk dagblad of op een andere wijze die in de statuten is bepaald.

In de advertentie moet worden vermeld dat de stichting in liquidatie is getreden, wie de vereffenaar is en waar de rekening en verantwoording van de vereffening ter inzage ligt. Dit laatste is van essentieel belang voor alle belanghebbenden, die mogelijk nog bezwaar in willen dienen.

Stap 6: Rekening & verantwoording van de vereffening opstellen en deponeren

Een belangrijke stap tijdens de opheffingsprocedure van een stichting, is het opstellen en deponeren van de rekening en verantwoording van de vereffening. De vereffenaar is hier verantwoordelijk voor en zal een overzicht moeten opstellen van alle inkomsten en uitgaven van de stichting tijdens de vereffening.

Vervolgens is het ook de verantwoordelijkheid van de vereffenaar om dit overzicht te deponeren bij de Kamer van Koophandel (KvK). Hiervoor zal de vereffenaar de rekening en verantwoording moeten ondertekenen en een slotverklaring bijvoegen.

In de slotverklaring wordt verklaard dat de vereffening volledig is afgehandeld en er geen schuldeisers of andere belanghebbenden zijn. Mocht dit wel het geval zijn, dan hebben belanghebbenden nog twee maanden de tijd om bezwaar in te dienen.

Stap 7: Stichting uitschrijven bij de KvK

De laatste stap in de ontheffingsprocedure is om de stichting uit te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Dit kan pas gebeuren nadat de vereffening is afgerond of als er sprake is van een turboliquidatie.

Het bestuur of de vereffenaar moet hiervoor het formulier ‘Einde rechtspersoon’ invullen en ondertekenen. Samen met een kopie van het ontbindingsbesluit, de slotverklaring (alleen bij een reguliere liquidatie) en eventueel van de statuten, zal deze ingediend moeten worden bij de KvK.

Na het uitschrijven houdt de stichting op te bestaan als rechtspersoon en heeft zij geen rechten en plichten meer. De stichting is nu officieel opgeheven.

Hulp nodig bij het opheffen van een stichting?

Heb je vragen over het opheffen van een stichting of heb je behoefte aan persoonlijke ondersteuning? Neem dan gerust contact op met de juristen van Ligo. Wij staan voor je klaar en helpen je graag met juridische kwesties rondom het oprichten en opheffen van een bedrijf.

Mocht je daarnaast meer te weten willen komen over verschillende oprichtings- en opheffingsprocedures van verschillende soorten rechtspersonen? Bekijk dan eens onze uitgebreide kennisbank. Hier vind je een uitgebreid aanbod van informatieve artikelen over alles wat je moet weten over het starten van een bedrijf.

Ook wanneer je een nieuwe stichting wilt opzetten kunnen wij je bij Ligo van dienst. Wij bieden je de mogelijkheid om een stichting online op te richten, zodat je veel tijd en geld bespaart. Zo richt je bij Ligo een stichting op binnen 10 werkdagen en krijg je begeleiding van juristen vóór, tijdens en na de oprichting. Wat wil je nog meer?

Wendy Bogers
Laatste berichten van Wendy Bogers (alles zien)